Kontrowersje wokół sprzedaży ZPEC-u. Zgorzelecki magistrat odpowiada na pytania mieszkańców

Dlaczego ZPEC potrzebuje zewnętrznego inwestora?

Ponieważ większość ciepłowni w Polsce musi do końca 2022 r. zostać dostosowana do unijnych wymogów w zakresie emisji (CO2, tlenki siarki, dwutlenek azotu). Brak modernizacji będzie oznaczał konieczność zamknięcia zakładu lub drastyczne podwyżki cen ciepła dla mieszkańców.

ZPEC w Zgorzelcu jest jedną z ostatnich ciepłowni w Polsce wytwarzającą ciepło z węgla brunatnego. W tym celu używa przestarzałych kotłów radzieckich z lat ’70. Unijne regulacje wymuszają zmianę paliwa na bardziej ekologiczne. Aby móc zmodernizować ZPEC należałoby wydać 18 mln zł, co zablokowałoby miejski budżet inwestycyjny na co najmniej 3 lata.

Dlaczego radni dowiedzieli się o tych planach dopiero podczas sesji Rady Miasta w styczniu? Czy burmistrz nie powinien poinformować o zamiarze sprzedaży wcześniej?

To nieprawda. Rada została zapoznana z sytuacją zakładu i planami podczas sesji Rady Miasta Zgorzelec w dniu 21 sierpnia 2020r. Burmistrz Rafał Gronicz poinformował wówczas:

– o poręczeniu przez miasto kredytu zaciągniętego przez ZPEC, po to, aby przedsiębiorstwo mogło nabyć uprawnienia do emisji CO₂ na kolejny rok. Bez nich zakład nie mógłby kontynuować produkcji ciepła

– o stanie spółki, jej potrzebach inwestycyjnych i konieczności znalezienia inwestora strategicznego, który zmodernizuje zakład

– o powołaniu komisji do ogłoszenia konkursu ofert na sprzedaż udziałów i zaproszeniu do niej przedstawicieli załogi

– o powołaniu przez prezesa ZPEC komisji złożonej z pracowników, która równolegle do procedury sprzedaży przeprowadzi procedurę wydzierżawienia zakładu jako całości. Burmistrz wyjaśnił, że prezes ZPEC chce porównać oferty z obu procedur i wybrać najkorzystniejsze rozwiązanie.

Należy też pamiętać, że Komisja budżetu i finansów Rady Miasta Zgorzelec co roku przyjmuje informację dotyczącą sytuacji ekonomicznej miejskich spółek komunalnych. Radni zasiadający w komisji zapoznają się m.in. z wynikami finansowymi spółki, która od dawna odnotowuje straty: -141 600 zł w 2015r.; – 220 400 zł w 2016r.; – 288 300 w 2018r.; – 1 241 100 zł w 2019r.; – 1 649 300 zł w 2020r. W ostatnich latach jedynie w 2017r. odnotowano 244 700 zł zysku, pozostałe lata to pogłębiająca się strata.

Dlaczego sytuacja ZPEC-u uległa pogorszeniu?

Skumulowana strata ZPEC-u wynosi blisko 4 mln zł i przekracza połowę kapitału zakładowego. Jest to przede wszystkim pokłosie 2018 roku, kiedy ceny uprawnień do emisji CO2 zaczęły gwałtownie rosnąć z poziomu 5 euro do poziomu 39 euro za tonę emisji. Wzrost ceny o prawie 800% spowodował, że sytuacja ekonomiczna spółki drastycznie uległa pogorszeniu. Skutki wzrostu cen uprawnień emisyjnych odczuło wiele ciepłowni – MPEC Włocławek odnotował 3,7 mln zł strat, MPEC Koło 1 mln zł, MPEC Biała Podlaska również milion. W efekcie w 2019r. do Urzędu Regulacji Energetyki wpłynęło 111 wniosków o zmianę taryfy na ciepło, z czego w 84. przypadkach podwyżkę zatwierdzono.

Koszt zakupu uprawnień do emisji CO2 przez ZPEC w 2021 roku wyniesie aż 2,4 mln zł. Poniesie go już nowy inwestor.

Czy dotychczas nie modernizowano ZPEC-u?

Przez minione 10 lat Zgorzeleckie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej zrealizowało inwestycje i remonty o wartości ponad 22 mln zł.

Za ile sprzedano ZPEC?

Wstępna oferta złożona przez Szczecińską Energetykę Cieplną opiewała na kwotę 7 801 248 zł. W drodze negocjacji prowadzonych przez komisję powołaną przez Burmistrza Miasta Zgorzelec ostateczna oferta nabycia 75 proc. udziałów ZPEC-u wyniosła 16 150 000 zł. Ponad 10 proc. udziałów zostanie przekazane załodze. Miasto pozostanie z ok. 13-procentowym pakietem akcji, które pozwolą kontrolować działanie nowej spółki.

Inwestor jest też zobowiązany do pokrycia skumulowanej straty przedsiębiorstwa z lat ubiegłych. Wynosi ona blisko 4 mln zł.

Czy nagle wzrosną opłaty za ciepło?

Nie. Co prawda każde przedsiębiorstwo ciepłownicze samodzielnie ustala ceny za sprzedaż ciepła, ale następnie muszą one zostać zaakceptowane przez Urząd Regulacji Energetyki w skomplikowanym i długotrwałym procesie taryfikacji. URE działa na podstawie ustawy o prawie energetycznym i jest strażnikiem interesów odbiorców przed nieuzasadnionymi wzrostami cen i stawek opłat.

Czy pracownicy ZPEC-u są przeciwni prywatyzacji?

Jak przyznał Ryszard Andrulonis – zastępca kierownika zgorzeleckiej ciepłowni oraz członek komisji socjalnej, załoga nie ma obaw w związku z prywatyzacją spółki a krążące informacje o rzekomej panice są fake newsami, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością.

10 lat temu uczestniczyłem w proteście przeciwko prywatyzacji ZPEC-u. Z panem burmistrzem znaleźliśmy się wówczas po przeciwnych stronach barykady. Wtedy spółka była w stanie samodzielnie się modernizować. Dziś zmieniły się realia. Potrzebujemy inwestora strategicznego oraz dopływu gotówki bez której nie przetrwamy.

Czy pracownicy ZPEC-u zostaną zwolnieni?

Nie, bo pakiet socjalny wynegocjowany w porozumieniu ze Szczecińską Energetyką Cieplną, zagwarantuje zatrudnienie wszystkim pracownikom ZPEC-u przez minimum 5 lat od nabycia udziałów. Ponadto zapewnione zostaną rozwiązania płacowe i socjalne nie gorsze niż obowiązujące w dniu podpisania umowy sprzedaży. Każdemu pracownikowi ZPEC-u zostanie również wypłacona jednorazowa premia prywatyzacyjna w kwocie 5 tys. zł.

Na co przeznaczone zostaną środki ze sprzedaży?

Zysk ze sprzedaży ZPEC-u zostanie przeznaczony na kompleksową modernizację Centrum Sportowo-Rekreacyjnego w Zgorzelcu. Koncepcja zakłada przede wszystkim modernizację krytej pływalni przy ul. Maratońskiej, gdzie planowane jest powstanie m.in. 8-torowego basenu, dwupoziomowego wodnego placu zabaw dla dzieci, 2 boisk do squasha, saunarium i siłowni, ale też przeniesienie do zmodernizowanego obiektu biblioteki miejskiej z mediateką dla najmłodszych czytelników. Opracowana koncepcja będzie od 15 marca konsultowana z mieszkańcami

Kiedy ZPEC będzie modernizowany?

I etap modernizacji ZPEC-u zakłada utworzenie kogeneracji gazowej, budowę nowych kotłów gazowo-olejowych oraz obniżenie mocy dwóch kotłów węglowych poniżej 20 MW. Większościowy zakres inwestycji zostanie zrealizowany do końca 2022 roku. Koszt modernizacji wyniesie łącznie 18 mln zł.

Czy tylko Zgorzelec ma problem z ciepłownią?

Nie. W październiku 2019r. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oceniał, że już 88 proc. systemów ciepłowniczych w Polsce jest nieefektywnych i wymaga natychmiastowej modernizacji. To aż 463 z 520 zarejestrowanych w Urzędzie Regulacji Energetyki systemów. W polskich miastach do 50 tys. mieszkańców tylko 10 z 164 systemów ciepłowniczych jest efektywnych energetycznie. Jeśli ten stan rzeczy się nie zmieni, stracą one możliwości ubiegania się o pomoc publiczną, w tym unijne środki oraz zaczną płacić wysokie kary przewyższające koszty modernizacji. Większość nieefektywnych polskich systemów znalazła się na tak zwanej liście derogacyjnej i może pracować warunkowo do końca 2022 roku.

Należy też pamiętać, że celem unijnej polityki energetycznej, jest dekarbonizacja, a to dla naszej ciepłowni oznacza pilne wydatki. Dzisiaj ZPEC jest jednym z kilkuset nieefektywnych przedsiębiorstw produkujących ciepło. Żeby poprawiać efektywność i płacić mniej za uprawnienia do emisji zakład musi zainwestować w modernizację, dzięki której do produkcji ciepła będzie wykorzystywać w co najmniej 50% energię ze źródeł odnawialnych, lub w co najmniej 50% ciepło odpadowe, lub w co najmniej 75% ciepło pochodzące z kogeneracji, lub w co najmniej 50% wykorzystuje się połączenie takiej energii i ciepła.

Źródło: UM Zgorzelec