Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Gdzie w Zgorzelcu zorganizowano pierwszego sylwestra? Zdziwicie się!

Justyna Orlik
Justyna Orlik
Święta za pasem, a chwilę po nich czeka zabawa sylwestrowa i Nowy Rok. Jesteście ciekawi jak to wyglądało w Zgorzelcu? O początkach budowania polskiego miasta przeczytacie więcej w materiale. Zapraszamy!

Spis treści

Zgorzelec, czyli "Dziki zachód", bo tak nazywano ziemie, które wytyczono na granicy Nysy Łużyckiej i Odry po 1945 roku zaczął być osiedlany przez Polaków. Nie przyjeżdżali tu chętnie. Głównie z uwagi na to, że roiło się tu od szabrowników, a wielu rodaków wciąż bało się, że za chwilę będą musieli się przeprowadzać.

Do powojennego Zgorzelca przyjeżdżali zwyczajni ludzie i specjaliści, przesiedleńcy ze wschodniej części dawnej Polski oraz byli robotnicy w obozach pracy przymusowej. Zajmowano domy po Niemcach, adaptowano budynki na szkoły, szpital i restauracje. Próbowano odnaleźć się w nowej i trudnej rzeczywistości.

Pierwszy szpital w Zgorzelcu. Gdzie powstał?

Pierwsza placówka medyczna w naszym mieście powstała przy ul. Nadbrzeżnej. Doktor Gliński tak wspomina, na łamach książki "Mój Zgorzelec" jej początki:

Poszukując obiektu na szpital obszedłem całe, długie na kilka kilometrów miasto. Na północnym jego krańcu znajdował się budynek po domu dziecka, który - z braku lepszego - nadawał się do tego celu. Ale był on zniszczony. Stał na uboczu nad Nysą, a naprzeciw niego była kładka dla pieszych na drugą stronę rzeki. Niemcy w ostatniej chwili przed wycofaniem się wysadzili kładkę w powietrze. Wybuch wybił szyby w domu dziecka i rozerwał spojenia dachówek. Ale budynek miał własną kuchnię i centralne ogrzewanie. A było to ważne dla organizowanego szpitala.

Szpital został oficjalnie otwarty w listopadzie 1945 roku, a w jego budowie pomagali robotnicy, którzy za swoją prace wówczas nie dostawali żadnego wynagrodzenia. Działał do lat 90-tych XX wieku, kiedy został zniszczony w wyniku pożaru.

Szkoła podstawowa nr 1

W budynku przy granicy polsko-niemieckiej rozpoczęto rok szkolny 10 września 1945 roku. Andrzej Żuber tak opisuje swoje pierwsze dni jako uczeń:

Historia, o której poniżej, ma swój początek 1 września 1949 roku, kiedy to zostałem uczniem Szkoły Podstawowej nr 1 w Zgorzelcu przy ulicy wówczas Mostowej. Kierownikiem szkoły był Eugeniusz Kozak, który rozpoczął pracę jako nauczyciel w 1937 roku na Wołyniu. Lata okupacji spędził na przymusowych robotach w Niemczech hitlerowskich. Dzień zwycięstwa zastał go w Lipsku, w obozie pracy w Zakładzie Oczyszczania Miasta. Po krótkim okresie wypoczynku wyraził chęć powrotu do kraju. Wraz z współtowarzyszami dotarł do Gorlitz. Most pontonowy na Nysie Łużyckiej był ostatnią drogą do Polski Ludowej. W Zgorzelicach zastał władze polskie. Pierwsze odwiedziny w Referacie Oświaty zadecydowały o dalszych losach. Postanowił pozostać w tym mieście i uczyć polskie dzieci.

Układ zgorzelecki

6 lipca 1950 roku dla wielu mieszkańców Zgorzelca był wyjątkowym dniem, co widać na hasłach powiewających na sztandarach. Archiwalne zdjęcia doskonale oddają atmosferę tamtego dnia, kiedy po raz pierwszy oficjalnie rozdzielono Polskę od Niemiec nurtem Odry i Nysy Łużyckiej:

Wysokie Układające się Strony zgodnie stwierdzają, że ustalona i istniejąca granica biegnąca od Morza Bałtyckiego wzdłuż linii na zachód od miejscowości Świnoujście i dalej wzdłuż rzeki Odry do miejsca, gdzie wpada Nysa Łużycka oraz wzdłuż Nysy Łużyckiej do granicy czesko-słowackiej, stanowi granicę państwową między Polską a Niemcami.

Układ zgorzelecki wynikał z ustaleń poczdamskich. Wówczas odpowiedzialnością za II wojnę światową obarczone zostały Niemcy.

Sytuacja Polaków, mieszkających na ziemiach zachodnich, nadal była jednak niejasna. Nie odbyła się "konferencja pokojowa" zapowiadana w Poczdamie, a w stosunkach między wschodem a zachodem pojawiało się coraz więcej napięć. Przez wiele lat obszary nie były należycie dofinansowane. Zaniechano też wielu inwestycji, bo mieszkańcy żyli w obawie, że "Niemcy wrócą i wszystko im zabiorą". Dopiero wizyta kanclerza Niemiec Willi Brandta w stolicy Polski (w 1970 r.), zagwarantowała utrzymanie dotychczasowego status quo. Po obaleniu komunizmu, 14 listopada 1990, Rzeczpospolita Polska i Republika Federalna Niemiec podpisały traktat, w którym obie strony zobowiązały się do poszanowania swej suwerenności i integralności terytorialnej

Restauracje i sale zabaw w Zgorzelcu. Gdzie odbyła się pierwsza zabawa sylwestrowa?

Pierwszego sylwestra zorganizowano na przełomie 1945 roku i 1946 roku w Arkadii, która mieściła się na parterze "Domu Handlowego" przy ul. Daszyńskiego. Mieszkańcy korzystali tez z gościnności "Karczmy Piastowskiej" i bywali w restauracji "Parkowa" (dzisiejszy budynek Domu Samotnej Matki). Dopiero kilkanaście lat później powstał Klub Górniczy Kubuś, a w Klubie Garnizonowym zaczęto organizować imprezy dla ludzi niezwiązanych z wojskiem. Kino Grunwald otwarto oficjalnie w 1948 roku.

Zobaczcie, jak Zgorzelec wyglądał na zdjęciach z końca lat 40-tych i początku lat 50-tych.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Dziennik Zachodni / Wielki Piątek

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na zgorzelec.naszemiasto.pl Nasze Miasto